Dumansız hava sahasına sahip altıncı ülke olmuşuz. Bu durum sizin de milli gururunuzu okşadı mı? Gönlümce sigara bile içemeyeceğim ama olsun “önce vatan” dediniz mi? Sonuçta dünya çapında bir derecemiz daha oldu. İlk onda olduğumuz garanti. Çok çalışırsak bir dahaki yasaklamada ilk üçe bile gireriz belki. Örneğin bütün küfürlü sözcüklerin kullanımını yazılı ve sözlü basında yasaklayarak dünyada bir ilk olabiliriz. Hem böylece “modernlik” yarışında dünyaya ne kadar kaliteli bir millet olduğumuzu kanıtlar, devletimizin yüceliğini ispatlamış oluruz. Bir hayal edin lütfen: “Türkiye, küfürsüz hava sahasında dünyanın medarı iftiharı!”. Duygulanmamak elde değil.
Sigara kullanımın özel ilişkilere konu olan alanlarda yasaklanmasının ne kadar ahlâksız bir cüret olduğunun başından beri farkındaydım ancak sigara içmeyi yasaklamanın bir medeniyet payesi, bir erdem gibi sunulması gerçekten rahatsız edici bir saçmalık. Hele ki, sol elle yemek yemenin, başını örtmemenin, yerel lehçeleri aşağılamanın modernlik sayıldığı bir ülkede sigaranın yasaklanmasının “ilerici” bir hamle olarak sunulması ve halkın da buna boyun eğmesi hiç şaşırtıcı değil. Bu “büyük başarıyı” gösterdikten sonra yeni başarılara gözümüzü dikebiliriz artık. Örneğin bir Avrupa Birliği parlamenteri obeziteyi kendine problem edinip belirli kilonun üzerindeki insanların “kilo vergisi” ödemelerini teklif edebilir. Bu dâhiyane fikri benimseyecek yeteri sayıda bilimadamı ve aydınlanmış sivil toplum örgütü önderi bulunabileceğine eminim. Hem sağlık masrafları da düşer, devlete zeval gelmez.
Evet bu yasak ahlâksızca. Şimdi televizyonlar yarışırcasına sigara tüketiminin azalmasıyla kaç milyar dolar kazanacağımızı, sağlık sektöründe ne kadar kâr edeceğimizi bağırıyor. Üstten bir tutumla sigara kullanıcılarına utanın diyor. İnsanın hakkıyla kazandığı paranın bu şekilde hesap konusu edilmesi ve kimseyi zorlamadan barışçı ilişkilerle kurduğu sosyal hayatına doğrudan müdahale edilmesi kimsenin canını sıkmamışa benziyor. Hiç kimse televizyona çıkıp da “Siz kim oluyorsunuz da kazandığım parayı nasıl harcayacağımı kanunla belirlemeye kalkıyorsunuz!” demiyor. Hiçbir zor kullanma içermeyen, gönüllü ilişkilere dayanan özel hayatlarımıza, toplanma özgürlüğümüze doğrudan yapılan bu müdahalenin temelinde yatan zihniyetin taşıdığı tehlikeye işaret edilmiyor.
Hükümet vıcık vıcık faydacı hesaplarla, kendi tercihlerini sigara içicilerin tercihlerinden üstün görerek dokunulmaması gereken haklarımıza el uzattı. Bunu yapmayı kendine hak gördü, çünkü ondan öncekilerde başka birçok daha vahim özgürlük ihlalini rahatça yapabilmişti. Örneğin birilerine hoş görünmüyor, görünce iğreniyor ya da korkuyor diye milyonlarca insan başörtüsü yasaklarına maruz kalmıyor mu bu ülkede. Aynı faydacı zihniyet bu yasakta da savunulmuyor mu? Bu yasağın karşısına insanların bireysel haklarından kaynaklanan kendi hayatlarını nasıl yaşayacaklarına dair tercihlerine devletin müdahale edemeyeceğini söyleyerek karşı çıkmıyor muyuz?
Şimdi değişen nedir? Negatif dışsallık mı? Kafelerde otururken aynı masada oturduğu arkadaşının içtiği sigaradan kötü etkilenen ya da yan masadan yükselen dumandan rahatsız olan sigara freaklerini mi korumak amaç? Öyleyse başladığınız işi yarım bırakmayın beyler, bayanlar! Çünkü hemen itiraf edeyim biz evlerde de sigara içiyoruz. Evlerimize kendi rızalarıyla gelip sigara dumanlarımıza maruz kalan insanların sağlığını tehdit ediyoruz, çocuklarımıza kötü “örnek” oluyoruz. Madem dışarıda kendi rızalarıyla insanlarla bir araya gelenlerin haklarına tecavüz etmeyi kendinizde hak görüyorsunuz, gerçek niyetinizi ve gücünüzü bizden saklamayın. Yeterince haklı görmektesiniz kendinizi. Yapacağınız iş çok kolay bir kanun “çiziktirivereceksiniz” o kadar. Bizim boynumuz kıldan ince! Yasaklayın sigaranın ülkeye sokulmasını!
Abarttığımı düşünenler lütfen diğer insan hakları ihlalleriyle sigara yasağı arasındaki farkı bana göstersin. Fark sadece bir derece meselesi, ben başka bir fark göremiyorum. Zora dayalı kamu gücünü gönüllü ilişkiler temelinde kurduğumuz hayatlarımızdan dışlamadıkça bu yeryüzünde özgürlüğe de yer yok. Özgürlük dostu sigara düşmanlarına tavsiyemse her hoşlanmadıkları şeyden kurtulmak için devlet gücünü yardıma çağırmak yerine sigara içilmesinin “özel” olarak yasaklandığı mekânlar açmalarıdır. Böylece kimsenin özgürlüğünü ve haklarını çiğnemeden tercih ettikleri hayatı yaşayabilirler.
